Thiền là một phương pháp tập trung tâm trí và tinh thần để đạt được sự yên bình và sự nhận thức tốt hơn về bản thân. Khi ngồi thiền tinh thần và thể chất sẽ được thư giãn, bình tĩnh, sức khỏe được cải thiện và có một đời sống hạnh phúc hơn. Trong bài viết này, Tiến Khang  sẽ cùng bạn tìm hiểu thêm về các loại thiền phổ biến hiện nay mà ai cũng có thể thực hành mỗi ngày.

Thiền là gì?

Thiền không chỉ đơn thuần là một hoạt động tâm lý hay tâm linh, mà còn là một phương tiện cực kỳ hữu ích để tăng cường sức khỏe tinh thần và thể chất. Qua thiền, người tập có thể đạt được sự tĩnh lặng về tâm hồn, nâng cao nhận thức và mở rộng sự hiểu biết về bản thân.
Thực hành thiền thường bắt đầu với việc tập trung vào hơi thở hoặc một điểm nhất định, nhằm kiểm soát suy nghĩ và đưa tâm trí về hiện tại. Qua thời gian, việc luyện tập này giúp người thiền giảm căng thẳng, lo lắng và tăng cường khả năng tập trung.
Việc tích hợp thiền vào cuộc sống hàng ngày giúp tạo ra một tầm nhìn tích cực hơn, tăng cường sự nhận biết về cảm xúc và giúp người thực hành trải nghiệm sự thanh thản, bình yên, và hạnh phúc tại thời điểm hiện tại.

Tư thế thiền đúng cách

Tuy các phương pháp thiền có thể khác nhau về cách thực hiện và các yếu tố bổ sung khác như sử dụng thêm kỹ thuật hơi thở hay dùng các công cụ như hình ảnh, âm nhạc, hoặc thiền hướng dẫn bằng giọng nói. Nhưng nhìn chung thì những phương pháp đều có 4 yếu tố chính đó là:
Trong nhiều phương pháp ngồi thiền khác nhau đều có 4 yếu tố chính đó là:

Vị trí ngồi thiền

Để tập trung và thả lỏng tâm trí, việc chọn một vị trí yên tĩnh và ít phiền nhiễu là rất quan trọng. Bạn nên lựa chọn nơi có nhiều cây xanh ít người hoặc không có người qua lại. Môi trường yên tĩnh và không có nhiều việc tác động cũng hỗ trợ trong việc tăng cường tâm trạng thiền.

Tư thế cụ thể 

Thiền có thể được thực hành trong nhiều tư thế khác nhau như ngồi, nằm, quỳ, đi bộ .... Tuy nhiên, tư thế ngồi là phổ biến nhất và thường được nhiều người áp dụng. Tư thế ngồi thẳng với đầu hơi lên trên, chân thẳng trên một chiếc đệm thiền hoặc ghế, đảm bảo sự thoải mái và vững chắc, tay đặt trên đùi hoặc trong lòng.

Sự tập trung cao độ

Trong quá trình thiền, sự tập trung cao độ là một yếu tố quan trọng. Điều này thường được đạt được bằng cách tập trung vào một từ hoặc nhóm từ cụ thể, một đối tượng như hơi thở hoặc một cảm giác. Sự tập trung này giúp ngăn chặn suy nghĩ và phiền não tràn ngập tâm trí.

Thái độ cởi mở

Một thái độ cởi mở và không phán xét là quan trọng trong thiền. Điều này có nghĩa là chấp nhận mọi suy nghĩ, cảm xúc và cảm giác xuất hiện trong quá trình thiền mà không đánh giá hay gắn kết với chúng. Thông qua việc chứng kiến mà không phê phán, ta có thể thấy rõ hơn bản chất của tâm trí và trạng thái hiện tại.

Một số loại thiền phổ biến hiện nay

Thiền hơi thở

Thiền hơi thở là một phương pháp thiền tập trung vào việc nhận thức sâu sắc về từng hơi thở. Bằng cách tập trung vào sự chú ý đều đặn vào hơi thở. Quá trình này giúp loại bỏ căng thẳng, làm dịu cảm xúc và tạo ra một trạng thái tâm lý ổn định. Hơi thở trở thành điểm trung tâm, làm cho tâm hồn trở nên bình tĩnh và tạo một không gian nơi mọi suy nghĩ có thể trôi đi để lại sự tĩnh lặng trong tâm trí. 
Phương pháp thiền hít thở rất thích hợp cho người mới bắt đầu thiền. Bạn chỉ cần dành ra 20 phút mỗi ngày, ngày 2 lần mỗi lần 10 phút vào mỗi buổi sáng thức dậy và tối trước khi đi ngủ. Sau đó ngồi trong một vị trí thoải mái, đảm bảo lưng thẳng và tự nhiên. Bắt đầu bằng cách hít thở sâu vào bằng mũi và thở ra bằng miệng tự nhiên và nhẹ nhàng. Mỗi lần hít và thở ra bạn tập trung đếm từng hơi thở từ 1 đến 10 rồi lặp lại quá trình này.
Trong suốt quá trình, bạn phải luôn để tâm dõi theo hơi thở. Không để tâm trí lạc trôi vào suy nghĩ khác. Nếu tâm trí đi lang thang hoặc bị phân tâm, nhẹ nhàng đưa tâm trở lại việc tập trung vào hơi thở và đếm từng hơi thở.

Thiền chánh niệm

Thiền Chánh Niệm xuất phát từ giáo lý Phật giáo nhằm nhấn mạnh vào việc giữ tâm trí ở hiện tại một cách đầy đủ và chấp nhận mọi trạng thái tâm lý, không phê phán hoặc gắn kết. 
Phương pháp này khuyến khích bạn chú tâm vào hơi thở, cảm giác cơ thể hay những hoạt động hàng ngày và nhận thức rõ ràng về chúng, thay vì bị cuốn vào suy nghĩ về quá khứ hoặc tương lai. Bằng cách tập trung vào hoạt động hiện tại, bạn có thể trải nghiệm một sự tĩnh tâm và thấu hiểu sâu hơn về các hoạt động đó.
Thiền chánh niệm cho phép bạn thực hành mọi lúc mọi nơi, trong các hoạt động hàng ngày như làm việc, nằm ngồi, nấu ăn, quét nhà và nhiều hoạt động khác. Không cần chuẩn bị đặc biệt, bạn có thể áp dụng phương pháp này một cách tự nhiên và chấp nhận, chứng kiến các trạng thái tâm lý một cách không định kiến. Điều này có thể giúp giảm căng thẳng, giải phóng áp lực và tạo ra một trạng thái tinh thần bình an hơn.

Thiền tâm linh

Thiền tâm linh  là một hình thức thiền có tư duy hướng đến khía cạnh tinh thần và linh hồn. Lối thiền này thường được dùng phổ biến trong tôn giáo của nền văn hóa phương Đông như Ấn Độ giáo và Đạo giáo.Nó tập trung vào việc khám phá và phát triển một mối liên hệ sâu sắc với Chúa, Vũ trụ hoặc sự tối cao. Thiền tâm linh tương tự như cầu nguyện, nơi tâm hồn tìm kiếm sự im lặng và sự kết nối tâm linh.
Thực hành tâm linh thiền định thường yêu cầu sự tĩnh lặng và tâm trí tập trung. Người thực hành có thể sử dụng những kỹ thuật như tập trung vào hơi thở, lặp lại các câu chú, hoặc tập trung vào một hình tượng tâm linh cụ thể. Mục tiêu là đạt được trạng thái tĩnh tâm và có kết nối sâu sắc với đấng tối cao.
Thiền tâm linh có thể được thực hành không chỉ tại nhà mà còn tại các nơi thờ tự, như các chùa, nhà thờ, ngôi đền hay tu viện. Thực hành này hữu ích cho những người tìm kiếm sự yên tĩnh, sự phát triển tâm linh và trải nghiệm sự an lạc trong cuộc sống.

Thiền quán tưởng

Thiền quán tưởng (hay thiền hình dung) là một kỹ thuật thiền tập trung vào việc sử dụng tưởng tượng và hình ảnh để tạo ra trạng thái thư thái, bình yên và tĩnh lặng. Trong quá trình này, người thực hành sẽ tạo ra và tưởng tượng những cảnh vật hoặc hình ảnh tích cực và sống động trong tâm trí của mình.
Thiền Quán Tưởng có thể làm dịu nhẹ tâm hồn, giảm căng thẳng và tăng cường khả năng sáng tạo. Điều này không chỉ mang lại trải nghiệm thư giãn mà còn có thể làm phong phú thêm chiều sâu của tâm linh và ý nghĩa trong hành trình thiền của người thực hành.

Thiền dưỡng sinh năng lượng

Thiền Dưỡng Sinh Năng Lượng là một hình thức thiền hòa mình vào dòng năng lượng trong cơ thể để cân bằng và tăng cường sức khỏe. Trong thực tế, cơ thể và môi trường xung quanh đều tồn tại trong một mạng lưới năng lượng và tương tác với nhau thông qua các quá trình vật lý và hóa học.
Trong quá trình thiền định, người thực hành có thể giải phóng năng lượng tiêu cực. Điều này có thể bao gồm cảm giác nóng lên, cảm nhận tê, rung cảm, hoặc cảm nhận sự lưu thông nhẹ nhàng của năng lượng trong cơ thể. Mục tiêu của phương pháp này là cân bằng và đả thông những bế tắc năng lượng trong cơ thể, tạo điều kiện cho sự tự chữa lành và cải thiện sức khỏe toàn diện.

Thiền từ bi

Thiền từ bi (hay thiền tâm từ) là một phương pháp thiền tập trung vào củng cố cảm xúc của lòng từ bi, lòng tốt và sự chấp nhận đối với bản thân và người khác. Trong thiền từ bi, người thực hành mở rộng tâm trí và đón nhận tình yêu, lòng từ bi từ người khác và sau đó gửi đi một loạt các lời chúc tốt đẹp đến mọi người, bao gồm người thân yêu, bạn bè, người quen và tất cả chúng sinh.
Đối với những người đang trải qua nhiều cảm xúc tiêu cực hoặc oán giận, thiền từ bi có thể là một phương pháp lý tưởng. Bằng cách tập trung vào lòng từ bi và gửi đi những lời chúc tốt đẹp, người thực hành có thể giải tỏa căng thẳng và tạo ra trạng thái tâm trí tích cực hơn. Thiền từ bi cũng giúp nhắc nhở người thực hành về tình yêu và lòng tốt, tạo điều kiện cho sự chấp nhận bản thân và người khác.

Đối tượng thiền định

Bất kỳ đối tượng nào cũng có thể ngồi thiền, đặc biệt là những người đang trải qua những thách thức trong cuộc sống hàng ngày. Dưới đây là một số đối tượng phổ biến mà thiền có thể phù hợp cho:  người đang gặp căng thẳng, người nâng 

• Người đang gặp căng thẳng
• Người cần nâng cao tập trung
• Người cải thiện giấc ngủ
• Người đau nhức xương khớp
• Người muốn phát triển tâm linh và tâm hồn
• Người muốn cải thiện sức khỏe tinh thần

Mỗi loại thiền đều mang lại những trải nghiệm đặc biệt và lợi ích riêng. Việc lựa chọn loại thiền phù hợp với bản thân sẽ giúp bạn khám phá sâu sắc về tâm hồn và tạo ra một cuộc sống đầy ý nghĩa. Bắt đầu hành trình thiền ngay hôm nay để trải nghiệm sự kỳ diệu trong lòng mình bạn nhé!